İhracat Bedellerinin Yurda Geç Veya Hiç Getirilmemesi Halinde Verilen İdari Para Cezalarının İptali

1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’nun 3. maddesinde “Her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını 1 inci maddeye göre alınan kararlardaki hükümlere göre ve bu kararlarda tayin edilen süreler içinde yurda getirmeyenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin yüzde beşi kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. ” denilmiştir.

Alacakların Cumhuriyet Savcılıklarına Bildirimi Nasıl Olur ?

Uygulamada sıklıkla bankaların, Merkez Bankasına bu bildirimi yaptığı görülmektedir. Para transferlerinin, ödemelerin banka üzerinden yapılması ve bankaların ihracat belgesi kabul belgesi düzenlemesi sebebiyle davaların büyük çoğunluğunda bankaların bu bildirimi yaptığı görülmektedir.

TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN TEBLİĞ (2018-32/48)’in 6.maddesinde “İhracata aracılık eden bankalar ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve satışının yapılmasını izlemekle yükümlüdür.” denmiş ve bu ihbar görevinin bankalara verildiğini hükme bağlamıştır.

Bildirim Süreleri Nelerdir ?

Tebliğ’in 3. maddesinde belirtilmiş olup, “Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.” İhracat yapanın 180 gün içinde yurda getirmemesi halinde, Süresi içinde kapatılmayan ihracat hesapları aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilir. (Tebliğ Madde 8)

Bu 180 gün içinde getirilmez ise Bankalarca 5 gün içinde Vergi Dairesi’ne bildirimde bulunulur ve ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilir. Bu süre içinde hesapların kapatılması veya 9 uncu maddede belirtilen mücbir sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gereklidir. Mücbir sebep ve haklı durum belgelenmez ise İdari Para Cezası uygulanır.(Tebliğ Madde 8)

Mücbir Sebep ve Haklı Durumun Varlığında ?

Mücbir sebeplerin varlığı halinde, mücbir sebebin devamı müddetince altışar aylık dönemler itibarıyla ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce ek süre verilir. (Tebliğ Madde 8)

Yani toplam süre en fazla 180 + 5 +10 +90 + 180 olmak üzere 465 gündür. Bu süre içinde ihracat bedellerinin yurda getirilmemesi halinde İdari para cezası uygulanacaktır.

İdari Para Cezası Miktarı ?

1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’nun 3. maddesinde “Her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını 1 inci maddeye göre alınan kararlardaki hükümlere göre ve bu kararlarda tayin edilen süreler içinde yurda getirmeyenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin yüzde beşi kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. İdarî para cezasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenlere, birinci fıkra hükmüne göre idarî para cezası verilir. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın yüzde ikibuçuğundan fazla olamaz.” ceza oranları belirtilmiştir.

Verilen İdari Para Cezaları %5 ile %2,5 olarak uygulanmaktadır. Verilen para cezasının sebebi olan olayın özelliğine göre uygulanacak olan para cezası değişecektir. Uygulanan idari para cezalarının hatalı oranlarda karar verilebileceği unutulmamalıdır. Bu halde idari para cezasının kısmi olarak veya tamamının iptal edilmesi için Sulh Ceza Mahkemelerine itiraz edilebilir.

Görevli Ve Yetkili Mahkeme ?

İdari para cezalarına karşı görevli mahkeme Sulh Ceza Mahkemesi’dir. Yetkili Mahkeme idari para cezasını uygulayan Başsavcılığın bulunduğu yer Mahkemesi’dir.

Emsal Yargı Kararları

Yargıtay 7. Ceza Dairesi’nin 2022/3925 E. , 2022/12224 K. Sayılı kararında :

“Kabahatli tarafından, 12/09/2019 tarihli ve 19341300EX618987 sayılı Gümrük Beyannamesine konu ihracat bedelinin süresi içinde 12/03/2020 tarihine kadar yurda getirilmediği, ancak dosya arasında yer alan … A.Ş. tarafından anılan Gümrük Beyannamesine göre düzenlenen 03/07/2020 ve 06/07/2020 tarihli Döviz Alım Belgelerinde, ihraç edilen mal bedeli kadar 100.000,00 Euro, 23.000,00 Euro ve 82.810,27 Euro olmak üzere toplamda 205.810,27 Euro döviz alımı yapıldığı, bu halde bahsi geçen ihracat bedelinin süresi geçtikten sonra ve idari para cezası kesinleşmeden evvel yurda getirildiğinin anlaşılması karşısında, kabahatli hakkında, yurda getirilmesi gereken tutarın %5’i yerine (72.306,00 Türk lirası), %2,5’u oranında (36.153,15 Türk lirası) idari para cezası düzenlenmesi ve buna göre hesaplanacak tutar üzerindeki miktar yönünden itirazın kısmen kabulüne karar verilmesi gerektiği gözetilmeksizin, yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiş …

… Somut olay bakımından, 1567 sayılı Yasanın 3/3-son maddesi uyarınca, muteriz hakkında uygulanacak idari para cezasının, yurda getirilmesi gereken paranın yüzde iki buçuğu kadar olmasında zorunluluk bulunmadığı, bu oranın, yukarıda açıklanan şartların gerçekleşmesi durumunda uygulanması gereken idari para cezasının üst sınırı olarak belirlendiği gibi, anılan Yasanın 3/1 ve 3/3-son maddeleri birlikte değerlendirilmek sureti ile muteriz hakkında uygulanacak idari para cezası miktarının Hakimlikçe somut olayın özellikleri dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği anlaşılmakla;

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriğindeki hususlar kısmen yerinde görüldüğünden … 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin 28/08/2021 tarihli ve 2021/5690 değişik … sayılı kararının CMK’nun 309/4-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre müteakip işlemlerin mahallinde yerine getirilmesine, 20/09/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.”

Yargıtay 7. Ceza Dairesi’nin 2022/3911 E. , 2022/12223 K. Saylı kararında:

“…rayiç bedel karşılığı üzerinden % 2,5 oranından fazla olamayacak şekilde idari para cezası uygulanması gerekeceği cihetle, eksik araştırma sonucu karar verildiği gözetilmeden beyannamede belirtilen ihracat bedelinin tamamı üzerinden %5 oranında uygulanan idari yaptırım kararına yönelik itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozmaya atfen ihbar olunmuş bulunmakla Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
Muteriz tarafından gerçekleştirilen ihracata ilişkin olarak düzenlenen gümrük beyannamesinin 04.03.2020 tarih, … sayılı olmasına karşın, kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriğinde 04.03.2020 tarih, VF … olarak gösterilmesinin maddi hata olduğu kabul edilerek yapılan incelemede;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriğindeki hususlardan (1) numaralı neden yerinde görüldüğünden … 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin 08/04/2021 tarihli ve 2021/2345 değişik … sayılı kararının CMK’nun 309/4-a maddesi uyarınca BOZULMASINA,” karar verilmiştir.